Марит Ховейд – Норвегия ғылым және технология университетінің білім беру факультетінде педагогика, дидактика, мектеп дамуы және мектептегі көшбасшылық бойынша қауымдастырылған професоор. 2008 жылдан бастап Марит білім беру саласындағы зерттеушілердің Еуропалық қауымдастығының кеңесі мен атқарушы комитетінде (EERA) жұмыс істейді, 2012-2016 жж. аралығында бері Қауымдастығының Бас хатшы ретінде жұмыс істеді. 1992 жылдан 2009 жылға дейін Марит Финнмарк ауданы, Альта қаласындағы Арктика университетінде жұмыс істеді, содан кейін мұғалімдерді даярлауда педагогиканы оқытты. Оның зерттеу қызығушылығы бірінші кезекте оқыту мен оқу арасындағы қарым-қатынасқа байланысты. Сонымен қатар, ол адамдардың оқыту процестерін тек жеке деңгейде ғана емес, әлеуметтік және мәдени контексттерде қалай түсінетінін зерттейді. Мариттің зерттеу тақырыптары көбіне тәлімгерлік / кеңес беру, көшбасшылық және білім берудегі ұйымдастырушылықты дамытуға қатысты тұжырымдарды қарастырады. Мариттің теориялық көзқарастарына француз философы Пол Рикоэйр және философ, психоаналитик Люси Иригарай ықпал етті. Нәтижесінде оның теориялық зерттеулері негізінен тілді, гендерлік теңдікті және практикалық білім беруді қарастырады. Мариттің соңғы кітап жобасы – «Білім берудегі қарым-қатынастарды қайта қарау: этика, саясат және тәжірибе» (2014) атты антология, ол онда бірлескен редактор рөлінде болды.

Бұл презентацияда мен оқытуға – осы жерде және қазір болып жатқан жағдайға ретінде қараймын. Оқыту дегеніміз мұғалімдер мен оқушылардың сабақтағы қарым-қатынасы. Сабақ беру оқумен әрқашан тығыз байланыста болады. Осы баяндаманың сұрағы осындай: Неге оқыту үдерісіндегі пәндік білімге баса назар аудару адамдардың бір-бірінен алшақтатуға әкелуі мүмкін?
Баяндаманың басында Норвегиядағы педагогикалық білім беру туралы қысқаша айтылады. Сонымен қатар бастауыш және орта мектептерде жұмыс жасайтын барлық мұғалімдерге арналған магистрлік дәрежесі бар төрт жылдық бағдарламаны бес жылдық бағдарламаға қайта құру туралы ақпарат беріледі. Мен осы реформаның мұғалімдерге тигізетін әсеріне тоқталамын. Қазір (жалпы) мұғалімнің, бірнеше пәндер бойынша оқыту қабілетіне («allmenn»), қарамайды. Қазір оларға пәндік білімнің өкілдеріне ретінде қарайды. Педагогикалық біліміндегі даму одан әрі «Fagfornyelsen» деп аталатын білім беру бағдарламасын реформалаумен байланысты – бұл бастауыш мектептен бастап жоғары мектепке дейін мектеп жүйесіндегі барлық пәндердің жаңартылуы.
Баяндаманың соңғы бөлімінде мен оқытудың осы жерде және қазір болып жатқан үдеріс екенін түсіну маңыздылығын атап өтемін. Мен мұғалімдерге оқу бағдарламасына байланысты пәндік білімдерді көбірек беру (әлеуметтік-экономикалық) деп аталатын білім деңгейінің жоғарылауының кепілі емес екендігіне сенімдімін.
Мұндай (инструментальды) ойлау экономикалық модельге негізделеді, оның ішінде білім әрқашан өздігінен бастама болатыны ұмытылып кетеді. Оқу іс- әрекеті ретінде назар аудару барысында мен мұғалім іс-әрекеттің оқушыларға және пәндік білімге қатынасы қандай күрделі екенін атап өткім келеді. Оқыту қарапайым «кіріс-шығыс» үлгісіне түспеуі үшін осы мәселені әрдайым шешу керек.
Дұрыс педагогикалық білім беру өте маңызды – мұғалімге тек пәнді оқытуға ғана емес, сонымен бірге оқушыларды тәрбиелеу, дамыту және оқу үдерісіне тартуға мүмкіндік беретін педагогикалық (немесе дидактикалық) білім беру қажет. Өкінішке орай, «көбірек (мазмұнды) білімге» басымдық берген кезде бұл жағдайға мән берілмейді.

Марит Ховейд является ассоциированным профессором педагогики, дидактики, школьного развития и школьного лидерства на факультете образования Норвежского университета науки и техники. С 2008 года Марит работает в Исполнительном Комитете и Совете Европейской Ассоциации исследователей в области образования (EERA), с 2012 по 2016 год она занимала должность генерального секретаря Ассоциации. С 1992 по 2009 годы Марит работала в Арктическом университете в г. Альта, регион Финнмарк, затем преподавала педагогику при подготовке учителей. Её исследовательские интересы в первую очередь касаются взаимосвязи между преподаванием и обучением. Также, Марит изучает, как люди понимают процессы обучения не только на индивидуальном уровне, но и в социальном и культурном контекстах. Темы, которые периодически отражаются в ее исследованиях, рассматривают концепты наставничества / консультирования, лидерства и организационного развития в сфере образования. На теоретические взгляды Марит повлияли французский философ Поль Рикёра и философ и психоаналитик Люси Иригарай. Вследствие этого, ее исследования, в основном теоретического характера, касаются вопросов использования языка, гендерного равенства и практического образования. Последний книжный проект Марит, где она выступила в роли со-редактора – антология «Переосмысление отношений в образовании: Этика, политика и практика» (2014).

В этой презентации я рассматриванию преподавание, как нечто, происходящее здесь и сейчас, в классе, где присутствуют учителя и обучающиеся. Преподавание как процесс всегда тесно связано с обучением и наоборот. Вопрос, вокруг которого будет построено обсуждение, заключается в следующем: Почему акцент на предметных знаниях в процессе преподавания может привести к отчуждению друг от друга в процессе обучения?
В начале презентации будет кратко представлена тема педагогического образования в Норвегии и текущей реорганизации четырехлетней программы в пятилетнюю с обязательной степенью магистра для всех учителей, работающих в начальной и средней школе. Я сосредоточу внимание на том, какое влияние это может оказать на учителей, на которых сейчас больше смотрят как на представителей предметных знаний, а не на учителя в общем (“allmenn”) – того, кто ответственен за преподавание в нескольких предметных областях (в зависимости от уровня класса). Развитие в педагогическом образовании далее связано с “Fagfornyelsen” (обновление всех предметов) – реформой куррикулума, которая в данное время происходит по всей школьной системе от начальной до старшей школы.
В последней части презентации я подчеркну, почему важно понимать, что обучение – это процесс, происходящий здесь и сейчас. Я утверждаю, что предоставление преподавателям большего объема предметных знаний, связанных с учебной программой, ориентированной на более глубокое понимание предмета, не является гарантией повышения так называемого (социально-экономического) эффекта образования. Такой (инструментальный) способ мышления основан на экономической модели, которая обычно забывает, что образование – это всегда что-то большее, это само по себе начинание. В моем представлении обучения как процесса стоит подчеркнуть, насколько сложны и многогранны действия учителей по отношению к учащимся и предметным знаниям. Необходимо всегда учитывать эти тонкости, чтобы обучение не сводилось к простой модели «затраты-выпуск». Важно обучать педагогическому образованию – давать такие педагогические (или дидактические) знания, которые позволяют учителю не только обучать предмету, но и воспитывать, развивать, и вовлекать учащихся в образовательный процесс. К сожалению, зачастую этим пренебрегают, когда ставят в приоритет потребность в «большем (предметном) знании».

Marit Honerød Hoveid is an Associate Professor in Pedagogics; Didactics, School development and school leadership at the Department of Education at the Norwegian University of Science and Technology. She has worked on the Executive board and the Council of the European Educational Research Association (EERA) since 2008, and served as Secretary General for EERA from 2012 till 2016. From 1992-2009 Marit worked at the Arctic University in Alta, Finnmark, then involved in pedagogy in teacher education. Her research interests are primarily about the relationship between teaching and learning and how people can understand learning processes not merely as an individual undertaking but as something that is influenced by and embedded in social and cultural contexts. Themes that are recurrent in her research are mentoring/counselling, leadership and organisational development in education. Theoretically Marit is influenced by the French philosopher Paul Ricoeur and the philosopher and psychoanalyst Luce Irigaray. This means that language-use, gender and practical reason are areas she address in her research, which is for the most part theoretical. Marit’s last book project is a co-edited anthology: Re-Imagining Relationships In Education: Ethics, Politics And Practices (2014).

In this presentation I will address my concern for teaching as something acted out in the here and now, in classrooms, where teachers and students are present. Teaching as an act is always closely connected with learning and vice-versa. The question this presentation seeks to discuss is: Why does an emphasis on the subject knowledge risk moving teaching away from relations to the other in the act of teaching?
I will start with a short presentation of teacher education in Norway and the current reorganization of a 4-year program to a 5-year program with a master’s degree for all teachers working in primary and secondary education. I will focus the impact this may have on the teachers who are now more looked upon as representatives of the subject knowledge they teach, rather than an “allmenn” (general) teacher – one with responsibility for teaching in several subject areas (depending on grade level). This development in teacher education is further linked to a curriculum reform called: “Fagfornyelsen” – meaning renewal of all subjects, which is happening across the whole school system from primary to upper secondary.
In the last part of the presentation I will highlight the importance of thinking teaching as an action, happening in the here and now. I will argue that to provide teachers with more subject knowledge connected with a curriculum that highlights the need for a deeper understanding of subject areas is no guarantee that the so called output (socio-economic) of education is enhanced. This kind of (instrumental) thinking is based on an economic model which usually forgets that education is always also about something more, as an undertaking in its own right. In my focus on teaching as an act, I want to highlight how teacher-actions in relation to students and subject knowledge is complex. This requires a need to always address this complexity so that teaching is not reduced to a simple input-output model. The kind of pedagogical (or didactical) knowledge a teacher needs to embody in order to act and judge reasonably in front of the other in education can be trained in teacher education – but it is often neglected when the need for “more (subject) knowledge” is asked for.